Chữ “tâm” là nét chủ đạo của đạo học Phương Đông. Ý nghĩa của nó hết sức phong phú, hệ trọng đến việc tu thân, dưỡng tính, xử thế, tiếp vật. nhân gian thường treo các chữ “đức”, “phúc”, “nhẫn” v.v… nhưng xem ra chữ “tâm” đã có thể bao hàm được tất. Tôi treo chữ “tâm” là để tự mình cảnh giới đừng phạm nhiều http://www.now.vn/showthread.php?74...hu-Tam-Tranh-dong-IXADO&p=1426949#post1426949 sai lầm trong cuộc đời. “Tất nhiên là tôi cũng có sai phạm, nhưng mình nên cố giữ những sai phạm đó càng ít, càng nhỏ thì càng tốt…, coi đó như một ngọn lửa thiêng soi sáng cho mình trong những cảnh ngộ khó xử, chứ quả thực không dám nhận mình là đã xứng đáng với chữ “tâm” như người xưa dạy… Làm việc gì cũng phải có "tâm". Khi có "tâm" rồi, lại phải biết giữ "tâm" không để vọng động, ảnh hưởng tới sự minh mẫn của lý trí. thành ra chữ "nhẫn" ở trên chử "tâm", là giữ không cho "tâm" vọng động. Nó không hề mang ý nghĩa "nín nhịn" mù quáng như nhiều người hiểu nhầm. Sự "kiên trì" đòi hỏi phải có lý trí, chứ nếu không cái "tâm" khiến ta nóng ruột, nôn nóng... Chữ “Tâm” cũng là “Lòng” trong con người tuy không nhìn thấy; nhưng nó rất quan trọng, vì nó nói lên nhân cách của một người. Một tác giả đã suy tư như sau đây, để bạn và tôi cùng nghiệm xét: 1- Tâm mà sai lệch, thì cuộc sống nao núng đảo điên. 2- Tâm mà gian dối, thì cuộc sống bất an. 3- Tâm mà ghen ghét thì cuộc sống hận thù.. 4- Tâm mà đố kỵ, thì cuộc sống mất vui. 5- Tâm mà tham lam, thì cuộc sống giả trá. Tôi để Tâm hay Lòng ra trên ngũ quan và tứ chi để thương: 1- Đặt Tâm trên mắt để nhìn thấy nỗi khổ của tha nhân. 2- Đặt Tâm trên miệng để nói lên lời an ủi với người bất hạnh. 3- Đặt Tâm trên tai để nghe lời than trách, góp ý của người khác. 4- Đặt Tâm trên vai để biết đảm đương và và san sẻ với anh em. 5- Đặt Tâm trên tay để làm việc, hiệp tác, giúp đỡ người khác. 6- Đặt Tâm trên chân để mau mắn chạy đến người cùng khổ. Thân xác không có Tim thì thể xác Chết, làm mgười không có Tâm, thì cuộc sống chỉ có hận thù và là mối hiểm cho mọi người. * Một phút suy tư: Con người trong sạch do Tâm, mà nhơ bẩn cũng do Tâm. Tâm nâng đỡ con người lên, cũng chính tâm hạ thấp con người xuống. Như vậy, bạn và tôi cần: - Giữ Tâm lắng trong, yên ắng, an tĩnh, không ô nhiễm, tham lam. - Giữ Tâm không sân hận, si, tham dục, không ý nghĩ đê hèn. - Tâm không ganh tỵ, trong lành, như mặt gương được chùi bóng. Khi thực hiện những điều trên, giúp Tâm được thay đổi: - tĩnh tâm, an vui trước mọi cơn phẫn nộ, xấu xa của kẻ khác. - Lấy cái tốt đáp lại cái xấu, lấy từ bi, độ lương đối lại hung ác. - Lấy lòng bác ái và hân hoan đáp lại sự hung bạo và đê mạt . Trong truyện Kiều, Nguyễn Du có câu: "Thiện căn ở tại lòng ta Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài" Xem thêm: tranh tứ quý đồng xâm “Tâm“ (cũng được hình tượng hóa bằng một câu trong : nửa vành trăng khuyết, ba sao giữa trời) là trái tim, ruột gan, lương tâm con người. Có lương tâm thì mới biết điều nhân nghĩa, phải trái, việc nên làm, việc không nên làm… Trong thiên “Vệ linh công“ của sách Luận ngữ có đoạn thuật lại cuộc hội thoại giữa Khổng Tử và học sinh là Tử Cống. Tử Cống hỏi: “Có một chữ nào suốt đời làm theo được không?”, Khổng Tử đáp: “Có lẽ là chữ “thứ“ chăng? Cái gì mình không muốn thì đừng làm cho người khác”. Câu trả lời này đã nêu bật được chữ “tâm“ của người quân tử. Ở một đoạn khác, các học trò của Khổng Tử đã viết về người thầy của mình: “Tử tuyệt tứ: sơ ý, vô tất, vô cố, vô ngã”, được nhà nghiên cứu Nguyễn Hiến Lê dịch như sau: “Khổng Tử bỏ hẳn bốn tật này: “sơ sẩy” là xét việc gì thì không đem ý riêng (hoặc tư dục) của mình vào mà cứ theo lẽ phải; “vô tất” tức không quyết rằng điều đó tẩt đúng, việc đó tất làm được; “vô cố” tức không cố chấp; “vô ngã” tức quên mình đi, không để cho cái “ta” làm u tối (hoặc không ích kỷ) mà phải chí công vô tư”. Đây chính là bốn điều kiện để giữ trọn được cái “ tâm “ tinh khiết vậy.
