Độ chính xác đồng hồ (chương 3): chiến thắng của truyền thống

Sự sụp đổ của các cuộc thi chronometry vào năm 2019 được đánh dấu bằng lần tổ chức cuối cùng của Concours International de Chronométrie (cuộc thi dành cho độ chính xác của đồng hồ Swiss Made diễn ra 2 năm một lần, bắt đầu từ năm 2009). Cột mốc này là thứ vũ khí cuối cùng giết chết tư tưởng rằng đồng hồ là một công cụ thiết thực và nhất định phải hiển thị thời gian chính xác thì mới thực sự hữu dụng.

Bằng việc loại bỏ các đánh giá khoa học và những yếu tố đã từng quyết định nên giá trị của đồng hồ, sự tôn sùng Haute Horlogerie đã trở nên thuần túy hơn bao giờ hết - củng cố định nghĩa nguyên bản của một chiếc đồng hồ có linh hồn, được sinh ra từ niềm đam mê, truyền thống và uy tín.

Các cuộc thử nghiệm về độ chính xác đồng hồ bắt nguồn từ Geneva vào năm 1879, khi người đứng đầu đài thiên văn Geneva - Giáo sư Plantamour đưa ra một quy trình thử nghiệm đánh giá độ chính xác đồng hồ ở các vị trí và nhiệt độ khác nhau mà người dùng có thể gặp phải khi đeo hằng ngày. Rất nhanh sau đó, các đài thiên văn trở thành nơi có ảnh hưởng đến thời đại của đồng hồ dân dụng, quyết định tính hữu dụng và giá trị của những chiếc đồng hồ xa xỉ. Các ông trùm người Mỹ như James Ward Packard, Henry Graves Jr và Pierpont Morgan đã duy trì và đảm bảo cho các tác phẩm đạt đánh giá cao nhất.


— Một chiếc đồng hồ bỏ túi chronograph split-seconds của Longines đã được thử nghiệm tại Đài thiên văn Neuchatel Observatory vào năm 1968; chiếc đồng hồ này từng thuộc về Jean Pitallier, cựu chủ tịch của Liên đoàn Đạp xe Pháp (FFC)

Bất chấp sự ra đời của đồng hồ đeo tay, Đài thiên văn Neuchâtel Observatory vẫn duy trì các cuộc thi cho đến năm 1968, khi các thương hiệu Nhật Bản tham gia và càn quét các bảng xếp hạng của Thụy Sĩ. Năm 1972, đại diện của các CEO thương hiệu đồng hồ Thụy Sĩ đã kiến nghị với Bộ trưởng René Meylan loại bỏ sự tham gia của các nhà sản xuất Nhật Bản ra khỏi các viện đánh giá Thụy Sĩ.

Khi kiến nghị này bị phủ nhận, các nhà sản xuất đồng hồ Thụy Sĩ đã tẩy chay các cuộc thử nghiệm. Một năm sau đó, Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres (COSC) được thành lập, hợp nhất tất cả các thử nghiệm đồng hồ Thụy Sĩ nhưng áp dụng các tiêu chuẩn ít nghiêm ngặt hơn. COSC vẫn là cơ quan kiểm tra hàng đầu trong ngành sản xuất đồng hồ hiện nay.

Trong khi đó, Đài thiên văn Neuchâtel Observatory vẫn tiếp tục đánh giá đồng hồ đeo tay và công bố kết quả cho đến năm 1976, tựa như một sự níu kéo vô vọng. Sự thật thì đồng hồ quartz đã, đang và sẽ luôn vượt trội hơn đồng hồ cơ về độ chính xác và độ tin cậy. Vì vậy mà việc duy trì các cuộc thi là vô nghĩa. Thực ra thì bộ máy quartz cũng đã góp phần giải phóng đồng hồ cơ Thụy Sĩ khỏi những khuôn khổ của sự chính xác, cho phép nó được định nghĩa lại như một sản phẩm sang trọng, xa xỉ và thuần túy. Với thế giới độc quyền về đồng hồ xa xỉ, ngành sản xuất đồng hồ Thụy Sĩ vẫn luôn không ngừng phát triển và khẳng định đế chế không thể lay chuyển.



NHỮNG CUỘC ĐỐI ĐẦU SAI LẦM

Rất lâu sau đó, vào năm 2009, bảng tàng horological nhỏ nhưng đáng kính của Le Locle bất ngờ lội ngược dòng lịch sử bằng cách thông báo họ sẽ kỷ niệm 150 năm với sự tái hiện các cuộc thi trong quá khứ trước thềm thế kỷ 21 - Concours International de Chronométrie. Bảo tàng Musée d’Horlogerie du Locle đã mời các thương hiệu đồng hồ, nhà sản xuất bộ máy, trường đào tạo và các tư nhân tham gia một cuộc thi tính giờ dựa trên điểm, được thiết kế để kiểm tra sai số và độ chính xác cho đồng hồ của họ.

Đó có thể là một ý tưởng điên rồ. Ngành công nghiệp đồng hồ Thụy Sĩ luôn có một sự liên kết nhất định giữa các thương hiệu tựa như một tập đoàn to lớn, họ đều phản đối sự cạnh tranh, trừ phi sự cạnh tranh đó có thể chi phối và chỉ huy giá bán lẻ cao nhất. Việc phân loại đồng hồ theo độ chính xác của chúng sẽ làm đảo lộn hệ thống phân cấp thương hiệu, vốn quen thuộc với những ai đam mê đồng hồ ở bất kỳ thời đại nào.

Nói một cách đơn giản, trong số các thương hiệu đồng hồ xa xỉ, những tên tuổi lẫy lừng như Vacheron Constantin, Audemars Piguet hay Jaeger-LeCoultre phải nằm sau Patek Philippe. Trong số những thương hiệu đồng hồ sang trang trọng và phổ biến hơn, OMEGA và Breitling xếp sau Rolex. Bên cạnh đó, các thương hiệu đồng hồ trang sức phải nhường ngôi cho Cartier.



Chronometrie 2009 gồm 3 bài kiểm tra đánh giá xếp hạng COSC kéo dài 16 ngày với với những chiếc đồng hồ đã qua nâng cấp, thực hiện theo tiêu chuẩn ISO 3159 trong các phòng thí nghiệm khác nhau. Giữa thử nghiệm thứ hai và thứ ba, đồng hồ phải chịu được va đập và từ trường. Các bài kiểm tra về cơ bản xác định sai số của đồng hồ: sai số tăng hay giảm bao nhiêu trong một ngày (accuracy) và sự ổn định của sai số đó (precision) ở các vị trí tĩnh và trong điều kiện nhiệt độ khác nhau. Bất kỳ chiếc đồng hồ nào không đạt đủ 7 tiêu chí trong mỗi thử nghiệm đều bị loại bỏ.

ĐE DỌA ĐỘ UY TÍN

Bước vào cuộc thi mang lại rủi ro rất lớn - chỉ một người chiến thắng duy nhất, còn lại đều là người thua cuộc. Trong một ngành công nghiệp mà phần lớn thương hiệu đều quảng cáo chiếc đồng hồ mỏng nhất, phức tạp nhất, độc đáo nhất, hoàn thiện tốt nhất, lặn sâu nhất hoặc thậm chí là chính xác nhất thì một bài kiểm tra khách quan và độc lập như vậy dường như khá không cần thiết.

Quan trọng nhất, nếu không giành được chiến thắng sẽ phá hủy hình ảnh của thương hiệu, đặc biệt là khi bị bại dưới tay của một thương hiệu có đẳng cấp thấp hơn. Chiến thắng cũng sẽ chẳng có gì vinh quang. Nó sẽ gây nhầm lẫn cho cho các khách hàng mới - những người vẫn còn canh cánh về độ chính xác đồng hồ. Bạn biết đấy, đối với khách hàng mong đợi nhiều ở độ chính xác sẽ vĩnh viễn không thể hài lòng, bởi độ chính xác không bao giờ là tuyệt đối. Tất cả đồng hồ đều chạy nhanh hoặc chậm hơn thời gian thực.

Chronometrie 2009 có vẻ là một nhiệm vụ bất khả thi, nhưng các nhà tổ chức cho rằng họ biết cách xoa dịu những lo lắng của các thương hiệu bằng việc chỉ công bố người chiến thắng trong mỗi hạng mục. Kết quả sẽ được giữ bí mật. Nhật Bản và Mỹ sẽ không được tham gia. Tính công khai sẽ giảm xuống mức tối thiểu. Không truyền thông, không báo chí.

Ban tổ chức biết rằng nếu họ thu hút được một thương hiệu thực sự có uy tín, họ có thể dựa vào bản năng bầy đàn của ngành công nghiệp đồng hồ Swiss Made để những thương hiệu khác tham gia. Nhưng các thương hiệu hạng A như Patek Philippe, Vacheron Constantin, Breguet, Rolex, OMEGA cũng như nhiều thương hiệu khác cảm thấy khả năng thất bại khá lớn mà lựa chọn tránh xa.

CÚ “HIT” TOURBILLON

Ánh sáng le lói trong Chronometrie 2009 bắt đầu là khi Jaeger-LeCoultre đồng ý tham gia. Điều này đã dẫn đến Audemars Piguet, Chopard và 13 thí sinh khác, đáng chú ý còn có Zenith, FP Journe và Greubel Forsey. Chronometrie 2009 một cách miễn cưỡng đã được tiến hành. Và phải mất bốn mùa tổ chức nữa trước khi bị khai tử.

Hai cuộc thi đầu tiên đã tạo ra một bất ngờ: đồng hồ tourbillon đã chiến thắng.

Vào năm 2009, Master Tourbillon của Jaeger-LeCoultre đã ngoạn mục về nhất với 909 điểm trên thang 1000. Trớ trêu thay, bằng một cách vi diệu nào đó mà người ta đã sớm nhận ra chiếc đồng hồ về nhì vẫn là Jaeger-LeCoultre với Gyrotourbillon đa trục cực kỳ phức tạp và chỉ thua 1 điểm với 908 điểm. Để chấm dứt những lời dị nghị, ông Karl-Friedrich Scheufele đã ân cần xác nhận tin rò rỉ rằng chiếc đồng hồ tourbillon L.U.C 16/1906 của Chopard đã đứng thứ ba với 906 điểm. (Rò rỉ tin tức vẫn tiếp tục cho đến khi vị phóng viên may mắn kia có thể xếp hạng tất cả các thí sinh.)



— Gyrotourbillon, một ví dụ đã ghi được 908 điểm tại Chronometrie 2009

Tiết lộ rằng tourbillon thực sự nâng cao hiệu suất của một chiếc đồng hồ đã gây ra một cú sốc lớn, dẫn đến nhiều sự tranh cãi trong lĩnh vực chế tạo đồng hồ truyền thống. Nhiều người cho rằng tourbillon vẫn chỉ nên là một tính năng đại diện cho tinh hoa và nghệ thuật, việc trở nên “có ích” cho độ chính xác đối với một bộ phận có giá hàng chục nghìn franc sẽ phá hủy danh tiếng của nó. Quartz đã làm cho độ chính xác trở nên rẻ tiền, và tourbillon không nên bị vấy bẩn bởi sự rẻ tiền.

Luxury Shopping