Năm 2016, nhằm tăng vốn điều lệ, các ngân hàng lần lượt phát hành trái phiếu. Trái phiếu ngân hàng trở thành kênh đầu tư mới đầy hấp dẫn với các nhà đầu tư. Và trong năm 2017, trái phiếu ngân hàng vẫn là xu hướng mà các ngân hàng thương mại ưu tiên lựa chọn. Việc huy động vốn từ các cổ đông mới bỏ vốn đầu tư hoặc từ các cổ đông hiện hữu góp thêm là điều vô cùng khó khăn trong tình huống các ngân hàng phải đối phó với nợ xấu. Đồng thời ngân hàng Nhà nước giám sát gắt gao và hạn chế tình trạng sở hữu chéo của các ông chủ ngân hàng, khiến việc huy động vốn càng trở nên khó khăn hơn. Để giải quyết thực trạng này, nhiều ngân hàng phát hành trái phiếu ngân hàng dài hạn. Những trái phiếu dài hạn này đang được các ngân hàng lựa chọn là phương án phù hợp để thu hút nhà đầu tư. Ngân hàng thương mại Cổ phần Quốc dân (NCB) đã phát hành 1,000 tỷ đồng trái phiếu với kỳ hạn 3 năm lãi suất 9,5%. Ngân hàng ACB phát hành 2,000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 5 năm lãi suất thả nổi (khoảng 8.5% ở thời điểm hiện tại) Ngân hàng Vietcombank trong kế hoạch tăng vốn điều lệ năm 2016, bên cạnh việc phát hành cổ phiếu riêng lẻ cho những nhà đầu tư nước ngoài, bên cạnh Vietcombank xây dựng phương án phát hành trái phiếu dài hạn. Lợi ích phát hành trái phiếu ngân hàng 1. Tránh việc gây áp lực lên chỉ số ROE và ROA Khi vốn điều lệ tăng lên vài ngàn tỷ, tỷ lệ ROE, ROA vẫn giữ ở mức cao là điều khó có thể có trong tình hình hiện tại. Các ngân hàng hiện nay phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, việc duy trì kết quả kinh doanh tích cực đã là điều nan giải, vì thế sự tăng trưởng trong tình hình vật lộn với nợ xấu và trích lập dự phòng cho những rủi ro. Hình 1: Việc duy trì chỉ số ROA, ROE ở mức tích cực thực sự là khó khăn đối với các ngân hàng thương mại trong tình hình hiện nay 2. Tăng vốn tự có cấp 2 Lợi ích khác đối với việc phát hành trái phiếu chính là giúp các ngân hàng tăng lượng vốn tự có cấp 2.Vốn tự có cấp 2 có thể trở thành nguồn thứ cấp để các ngân hàng tăng vốn điều lệ nếu đó là cổ phiếu chuyển đổi hoặc trái phiếu kèm chứng quyền. Theo thông tư quy định tỷ lệ an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng (TCTD) thì vốn tự có của TCTD bao gồm vốn tự có cấp 1 và vốn tự có cấp 2. Vốn tự có cấp 1 bao gồm: – Vốn điều lệ (chiếm tỷ trọng chủ yếu trong vốn tự có) – Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ – Quỹ đầu tư phát triển nghiệp vụ – Lợi nhuận không chia lũy kế – Thặng dư vốn cổ phần Vốn tự có cấp 2 bao gồm: – 50% chênh lệch tăng do đánh giá lại tài sản cố định theo quy định của pháp luật – 40% chênh lệch tăng do đánh giá lại các khoản góp vốn đầu tư dài hạn theo quy định của pháp luật – Quỹ dự phòng tài chính – Dự phòng chung – Trái phiếu chuyển đổi, công cụ nợ khác do tổ chức tín dụng phát hành thỏa mãn một số điều kiện theo quy định. Hình 2: trái phiếu ngân hàng giúp tăng vốn tự có cấp 2 Với việc tăng vốn tự có giúp các ngân hàng mở rộng hoạt động kinh doanh mà không ảnh hưởng đến các chỉ tiêu an toàn vốn. Bên cạnh đó, giúp các ngân hàng tuân thủ những quy định giới hạn đối với vốn tự có của ngân hàng khi mở rộng hoạt động kinh doanh. Những quy định giới hạn như: tỷ lệ đầu tư góp vốn thông qua mua cổ phần, hệ số CAR, đầu tư tài sản cố định, cấp tín dụng cho khách hàng, số lượng chi nhánh được phép mở,… Giá trị vốn cấp 2 tối đa bằng 100% giá trị vốn cấp 1; tổng giá trị các khoản khác gồm giá trị trái phiếu, trái phiếu chuyển đổi, cổ phiếu ưu đãi và các cộng cụ nợ khác tối đa bằng 50% vốn cấp 1. Do vậy, những ngân hàng muốn phát hành thêm trái phiếu buộc phải tăng vốn điều lệ. Những ngân hàng khi vốn cấp 2 đã đạt ngưỡng trần thì cần phải nhanh chóng tìm đối tác để tăng vốn điều lệ. 3. Huy động nguồn vốn dài hạn lãi suất thấp hơn so với huy động vốn từ khách hàng Với mức lãi suất tiền gửi hiện nay đang là 6,5% – 7,5% thì trái phiếu kỳ hạn 3-5 năm có mức lãi suất là 8,5% – 9,5% không phải là mức lãi suất cao. Và thực tế đã không còn dễ dàng để huy động vốn tiền gửi dài hạn từ khách hàng. Trái phiếu chính phũ kỳ hạn 5 năm hiện có mức lãi suất trong khoảng 6,2%, mức bù rủi ro là từ 2% – 3%. Trong tình hình lãi suất thấp trong thời gian gần đây, dự báo xu hướng có thể lãi suất sẽ tăng trở lại. Điều này cho thấy phương án phát hành trái phiếu ngân hàng là một phương án phù hợp. Những chú ý khi mua trái phiếu ngân hàng Trước đây, các ngân hàng mua trái phiếu lẫn nhau, điều này chỉ làm tăng vốn ảo. Với những quy định mới giám sát chặt chẽ và hạn chế đầu tư chéo lẫn nhau, đối tượng mua trái phiếu ngân hàng cũng có nhiều thay đổi. Hình 3: đối tượng mua trái phiếu ngân hàng là những cá nhân muốn đa dạng hóa danh mục đầu tư Đối tượng mua trái phiếu ngân hàng là những cá nhân mua trái phiếu của các ngân hàng với mục đích đa dạng hóa danh mục đầu tư. Nếu khách hàng cá nhân gửi tiền kỳ hạn dài tại ngân hàng thì sẽ đối mặt với rủi ro: lãi suất thị trường tăng lên trong hi lãi suất tiền gửi là có định; lãi suất bằng 0 nếu rút trước kỳ hạn. Ngược lại, với trái phiếu ngân hàng, khách hàng có thể giao dịch mua bán trên thị trường thứ cấp khi cần tiền và lãi suất của trái phiếu có những ngân hàng cho phép thả nổi theo lãi suất thị trường ví dụ như trái phiếu của ACB. Cần chú ý rằng những trái phiếu ngân hàng đủ điều kiện được tính là vốn tự có cấp 2 cần đáp ứng những điều sau: Trái phiếu phải có kỳ hạn ban đầu tối thiểu 5 năm Không được đảm bảo bằng tài sản của bất kỳ tổ chức tín dụng nào Không được mua lại, trả nợ trước thời gian đáo hạn Được ngừng trả lãi, chuyển lãi lũy kế sang năm tiếp theo trong trường hợp việc trả lãi dẫn đến kết quả kinh doanh tiêu cực. Chúc các nhà đầu tư có lựa chọn phù hợp cho mình trong năm 2017!
